Alerjik Egzama (Atopik Dermatit) Nedir? : Egzama Hakkında Bilmeniz Gerekenler
Cilt hastalıkları, insanın yaşam kalitesini etkileyen ve kişinin özgüvenini sarsabilen rahatsızlıklardır. Alerjik egzama da hem kişide yarattığı kaşıntı hissi, hem de gözle görülür kızarıklık belirtileriyle bu cilt hastalıklardan biridir. Özellikle bebeklik çağında yaygın olarak gözlenen ve tedavisi zor olabilen alerjik egzamanın, her 5 çocuğun birinde gözlenebildiği çalışmalarla gösterilmiştir.[9] Bunun yanı sıra alerjik egzama, yalnızca çocukluk döneminde değil ileri yaşlarda da ortaya çıkabilir. Ülkemizdeki toplam alerjik egzamalı kişi sayısı net olmasa da Amerika Birleşik Devletleri’nde yaklaşık 31 milyon kişinin alerjik egzama rahatsızlığı olduğu biliniyor.[9]
Alerjik egzama vücudun herhangi bir yerinde ortaya çıkabilir ancak genellikle kolları, dirsek içlerini, dizlerin arkasını ya da baş bölgesini (özellikle yanakları ve kafa derisini) etkiler. Vücuttaki etkileriyle kişinin yaşam kalitesini düşürebilen alerjik egzama hastalığı, neyse ki bulaşıcı değildir. Çoğu zaman “atopik dermatit” olarak da adlandırılan alerjik egzama, egzama çeşitlerinden biridir. Egzamanın farklı çeşitleri de mevcuttur. Hem egzama ile ilgili daha fazla bilgi edinmek hem de farklı etmenlere göre değişen egzama çeşitlerini öğrenmek için yazıyı okumaya devam edebilirsiniz.
Alerjik Egzama (Atopik Dermatit) Nedir?
Atopik dermatit cilt yüzeyinde kuruluk, kaşıntı veya kızarıklık olarak görülebilir. Etkilenen bölgeyi ne kadar çok kaşırsanız cildin daha çok kaşınması o kadar muhtemeldir. Bu,birçok hastayı rahatsız eden kaşıntı - kaşıma kısır döngüsüdür. Kaşımanın atopik dermatiti daha kötü hale getireceği bilinmesine rağmen, yetişkinler için bile buna karşı koymak inanılmaz derecede güçtür.[1]
Atopik dermatit her yaştan insanı etkileyebilir. Ciltte kaşıntı, pul pul dökülme, kızarıklık ya da aşırı kuruluk olması rahatsız edici olabilir; insanları sevdikleri şeyleri yapmaktan alıkoyabilir. Bazı kişiler ise atopik dermatitin ciltlerindeki görünümü hakkında kendilerini farklı hissetmekte ve bunun sonucunda sosyalleşmekte zorluk yaşamaktadırlar.
Atopik dermatitten muzdarip çoğu kişi, yalnızca kaşıntıyı hafifletici ve alevlenmeleri önleyici değil, aynı zamanda hayatı dolu dolu yaşayabilecekleri, kendilerini mutlu hissetmelerini sağlayan çözümler aramaktadır. Bepanthol®Sensiderm, egzama sorunu yaşayan kişilerin zarar görmüş cilt bariyerlerini kortizonsuz formülüyle onararak rahatlatır ve rahatsızlık hissini hafifletir.[1,2,3]
Alerjik Egzama Neden Olur?
Atopik dermatitin tüm tetikleyicileri kesin olarak bilinmemekle birlikte [4], bazı faktörler aşağıdaki gibidir:
- Soğuk ve kuru hava,
- Allerjen yiyecekler,
- Sentetik ve yünlü kumaşların sürtünmesi,
- Polen, hayvan tüyleri, toz akarları, toz ve küf gibi alerjenler,
- Stres,
- Aşırı terleme,
- Cildi kurutan cilt temizleyicileri,
- Tütün ürünleri.
Alerjik Egzama Belirtileri Nelerdir?[5],[6]
Bebeklerde Semptomlar:
Bebeklerin cildi, olumsuz çevre koşullarına karşı yetişkinlerinkinden daha duyarlıdır. Atopik dermatit vücutta yüzde, boyunda, kollar ve bacakların dış yüzlerinde kuruluk ve lezyonlarla kendini göstererek yaşamın ilk haftalarında dahi başlayabilir. Ayrıca kaşıntı, bebeğinizin uykusunu da bölerek hem bebeğinizi hem de sizi fazlasıyla üzebilir.
Çocuklarda Semptomlar:
Çocuklarda, atopik dermatit kuruluk, kızarıklık ve pullanma şeklinde görülebilirken; en yaygın olarak dirseklerin iç yüzü ve diz arkalarında görülür.
Yetişkinlerde Semptomlar:
Yetişkinlerde atopik dermatit lezyonlarının görünümü çocukluktakiyle benzerdir. Ayrıca boyun, eller gibi vücuttaki farklı bölgeler de etkilenebilmektedir.
Yaşlılarda Semptomlar:
Cilt yaşlandığında incelerek daha da hassas bir hale gelir. Yaşlılarda semptomlar genç bir yetişkindekiyle benzerdir ancak cildin yağ ve nem içeriği daha az olduğundan atopik dermatite bağlı şikayetler daha şiddetli görülebilir.
Egzama Çeşitleri Nelerdir?
Amerikan Ulusal Egzama Derneği, egzamayı yedi çeşit altında inceler. İşte egzama türleri ve detayları:
Atopik dermatit
Atopik dermatit, egzamanın en yaygın görülen şekillerinden biridir. Genellikle çocuklukta başlar ve sıklıkla yaş ilerledikçe ciddiyeti azalır veya yetişkinlikte geçer. Kızarıklık genellikle dirseklerin veya dizlerin kıvrımlarında oluşur. Döküntülerin göründüğü bölgelerdeki cilt, daha açık veya koyu renk alabilir hatta kalınlaşabilir. Kaşıntı sonrasında ciltte küçük kabarcıklar ve sıvısızması görülebilir. Bebeklerin ise genellikle yanaklarında kızarıklık olur.
Kontakt dermatit
Temas edilen maddelere vücudun verdiği tepkiden kaynaklanır. Kırmızı, tahriş olmuş bir cilt görüntüsü oluşur. İki türü vardır: Alerjik kontakt dermatit, lateks veya metal gibi tahriş edici bir maddeye karşı bir bağışıklık sistemi reaksiyonudur. Bir kimyasal veya başka bir madde cildinizi tahriş ettiğinde ise tahriş edici irritan kontakt dermatit oluşur.
Dishidrotik egzama
Ellerde ve ayaklarda küçük kabarcıkların oluşmasına neden olur. Kadınlarda erkeklerden daha yaygındır. Dishidrotik egzamada parmaklarda, ayak parmaklarında, avuç içlerinde ve ayak tabanlarında sıvı dolu kabarcıklar oluşur. Bu kabarcıklar kaşınabilir veya canınızı acıtabilir. Cilt, çatlayabilir ve pul pul dökülme görülebilir.
Nörodermatit
Cilt üzerinde yaygın olarak gözlenen atopik dermatitin aksine nörodermatit, genellikle bir veya birkaç cilt lekesi ile sınırlıdır. Sürekli kaşınma derideki sinir uçlarını tahriş edebilir. En çok ayaklar, ayak bilekleri, eller, bilekler, dirsekler, omuzlar, boyun ve kafa derisinde görülür. Genital ve anal bölgeler gibi, göz kapakları da etkilenebilir. Nadiren tedavi olmaksızın geçer.
Numuler dermatit
Diskoid egzama olarak da bilinen numuler egzama, dağınık dairesel, sıklıkla kaşıntılı ve bazen sızıntılı görüntüye sahiptir. Deri üzerindeki lekeler madeni para şeklinde görünebildiği için latince madeni para anlamına gelen "numuler" kelimesi ile adlandırılmıştır.
Seboreik dermatit
Yağlı sarımsı kepeklenme şeklinde gözlenen seboreik dermatit aynı özellikle saçlı deri kaşlar, burun kenarı, kirpik dipleri ve göğüs bölgesinde gözlenir. Cilt üzerinde doğal olarak yaşayabilen bir mantar türüne verilen reaksiyon sonrası oluştuğu düşünülür.
Staz dermatiti
Venöz egzama ve venöz staz dermatiti olarak da adlandırılan staz dermatiti, alt bacaklarda venöz yetmezlik veya zayıf dolaşım olduğunda ortaya çıkar.
Alerjik Egzama Nasıl Tedavi Edilir?
Atopik dermatitin tedavisi zor ve yorucu olabilir. Ancak sizin için hayatı dolu dolu yaşamanıza yardımcı olacak birkaç önerimiz var:
Zarar görmüş cilt bariyerinin onarılması atopik dermatit tedavisinde alınması gereken ilk önlemlerdendir. Bepanthol®Sensiderm’in bariyer onarıcı özelliği sayesinde zarar görmüş cilt bariyerinizi onarabilirsiniz. [2],[3]
Düzenli nemlendirici kullanımı atopik dermatitte çok kritiktir. Özellikle hafif ve orta şiddetli egzamada uluslararası kılavuzlar primer tedavi olarak nemlendiricileri önermektedir.
İPUCU: Avrupa Dermatoloji ve Veneroloji Derneği'nin atopik dermatitli yetişkinlerde haftada 250-500g arasında düzenli ve sık nemlendirici kullanımını önerdiğini biliyor muydunuz?[7]
Stres egzamanın en önemli tetikleyicilerinden biridir. Hayatınızdaki stres faktörlerini azaltmaya çalışın.
Sağlıklı beslenin! Egzama hastalarının sağlıklı beslenmeleri ve bağışıklık sistemini desteklemeleri gerekir. Probiyotik içeren yiyecekleri ve A, C, D gibi vitaminlerinden zengin besinleri hayatınızdan eksik etmeyin.
Paketli gıdalardan uzak durun. Raf ömrünü uzatmak için besinlerin içine eklenen koruyucu maddeler egzamanızı tetikleyebilir.[8]
REFERANSLAR
1) Cork M, Danby S. Skin barrier breakdown: a renaissance in emollient therapy. British Journal of Nursing, 2009, Vol 18, No 14.
2) Stettler H et al. Key Opinions in Medicine. 2016;11(4): 1-7.
3) Global Source Text. Bepanthen Sensiderm.
4) Darsow U et al. ETFAD⁄EADV eczema task force 2009 position paper on diagnosis and treatment of atopic dermatitisJEADV 2010, 24, 317–328.
5) Yildirim M, Ozcanlı C. Atopik Dermatit, S.D.Ü. Tip Fak. Derg. 2004;11(2):21-25.
6) Türkiye atopik dermatit tanı ve tedavi kılavuzu-2018.
7) Wollenberg A et al. J Eur Acad Dermatol Venerol 2018, 32:657-682.
8) Tuft Louis, Mueller Harry Louis. Food Allergy, In: Allergy in Children. W B Saunders Company, London,128; 1970.
9) American Osteopathic Association, https://osteopathic.org/2019/08/19/eczema-impacts-physical-and-mental-health-of-31m-americans
